Bài 2: Học thuyết tiến hóa và các học thuyết cổ điển

Hôm nay chúng ta sẽ tiếp tục với chuyên đề tiến hóa hóa với nội dung về Học thuyết Đacuyn, qua đó các em cần nắm được : 

• Nêu được những luận điểm cơ bản của học thuyết Đacuyn: vai trò của các nhân tố biến dị, di truyền, chọn lọc tự nhiên, phân li tính trạng  đối với sự hình thành đặc điểm thích nghi, hình thành loài mới và nguồn gốc chung của các loài.
• Trình bày được nguyên nhân, kết quả và khuyết điểm của học thuyết Đacuyn

* Quan điểm của Đacuyn về tiến hóa bao gồm biến dị, di truyền và chọn lọc.

1. Biến dị và di truyền

• Biến dị cá thể là sự phát sinh những đặc điểm sai khác giữa các cá thể cùng loài xuất hiện trong quá trình sinh sản.

Biến dị cá thể xuất hiện một cách riêng lẻ và không có hướng xác định.

Biến dị cá thể là nguồn nguyên liệu chủ yếu cho chọn giống và tiến hóa.

• Biến dị đồng loạt là những biến dị xuất hiện do sự tác động của ngoại cảnh hoặc do tập quán hoạt động của các cơ quan ⇒ ít có ý nghĩa đối với tiến hóa.
• Di truyền là cơ sở cho sự tích lũy các biến đổi nhỏ thành những biến đổi lớn.

2. Chọn lọc tự nhiên

a) Nguyên nhân của tiến hóa 

Nguyên nhân của tiến hóa theo Đacuyn là sự đấu tranh sinh tồn.

b) Cơ chế tiến hóa

Chọn lọc tự nhiên gồm hại mặt là đào thải những cá thể mang đặc điểm kém thích nghi, mang biến dị có hại cho chính cơ thể sinh vật và tích lũy những biến dị có lợi cho chính cơ thể sinh vật.

Thực chất của chọn lọc tự nhiên là phân hóa khả năng sống sót và sinh sản của các cá thể trong loài.

Khả năng sống sót: Khả năng đấu tranh sinh tồn, khả năng chống chịu với điều kiện môi trường...

Khả năng sinh sản: Khả năng mang thai, khả năng giao phối...

c) Kết quả của chọn lọc tự nhiên

• Hình thành các đặc điểm thích nghi:
  • Do biến dị phát sinh ngẫu nhiên và vô hướng.
  • Áp lực của chọn lọc tự nhiên: tích lũy các biến dị có lợi và đào thải các biến dị có hại.
• Hình thành loài mới:
  • Dưới tác dụng của chọn lọc tự nhiên, các cá thể mang biến dị có lợi sẽ sống sót và sinh sản ưu thế, dẫn tới hình thành loài mới từ loài gốc ban đầu, có trải qua nhiều dạng trung gian bằng con đường phân li tính trạng.

3. Cống hiến và hạn chế của Đacuyn

a) Cống hiến

• Phát hiện vai trò sáng tạo của chọn lọc, gồm chọ lọc tự nhiên và chọn lọc nhân tạo
• Giải thích khá thành công sự hình thành đặc điểm thích nghi trên cơ thể sih vật.
• Chứng minh toàn bộ sinh giới ngày nay đều bắt nguồn từ một tổ tiên chung.

b) Hạn chế

• Chưa phân được biến dị di truyền và biến dị không di truyền.
• Chưa giải thích được cơ chế di truyền của các biến dị.