Bài 7: Protein

Nội dung bài học cung cấp cho các em kiến thức về protein:

• Khái niệm, cấu trúc protein.
• Chức năng của protein.

Chúng ta đã được tìm hiểu hai đại phân tử sinh học đầu tiên đó là ADN và ARN. Và hôm nay, các em sẽ được hướng dẫn tiếp một đại phân tử sinh học nữa liên quan tới chuyên đề Di truyền cấp độ phân tử đó là phân tử Protein.

1. Cấu trúc protein
- Protein là đại phân tử hữu cơ, được cấu tạo theo nguyên tắc đa phân, gồm nhiều đơn phân các acid amin.
- Cấu tạo 1 acid amin: NH₂ - R - COOH.
+ Gốc hydro cacbon (C_xH_y - R).
+ Nhóm cacboxyl (_COOH).
+ Nhóm amin (_NH₂).
- Các acid amin sắp xếp và liên kết nhau tạo thành chuỗi polypeptid (protein).

- Có 20 loại acid amin khác nhau.
→ Các acid amin sắp xếp theo nhiều cách khác nhau → vô số protein.
* Cấu tạo không gian
Có 4 bậc cấu trúc:
+ Bậc 1: Trình tự sắp xếp của các acid amin trong chuỗi polypeptid mạch thẳng.

+ Bậc 2: Dạng xoắn lại của bậc 1.
+ Bậc 3: Có dạng xoắn tạo thành khối cầu dạng không gian ba chiều.
+ Bậc 4: Là dạng tổ hợp của 2 hay nhiều chuỗi protein.
Ví dụ: Phân tử hemoglobin có 2 sợi: α và β.
* Lưu ý:
- Cấu trúc bậc 1 và bậc 2 chưa thực hiện các chức năng sinh học, chỉ có bậc và 4 mới tham gia thực hiện chức năng sinh học.
- Khi nói polypeptid: Vẫn còn acid amin mở đầu.
aa_mđ - aa₁ - aa₂ - ... - aa_n
- Khi nói protein (protein hoàn chỉnh): không có acid amin mở đầu.
aa₁ - aa₂ - ... - aan

2. Chức năng protein
- Protein tham gia cấu trúc và hình thái cơ thể.
- Kháng thể, enzim, vận chuyển.