Bài 6: Bài tập Amino axit - Phần 1

Bài giảng Bài tập Amino axit - Phần 1 trình bày các dạng bài tập bao gồm câu hỏi lý thuyết và bài toán kết hợp phương pháp giải nhanh để giúp các em nắm được cách phân loại, định hướng phương pháp giải.

Bài tập 1: Có bao nhiêu amino axit là đồng phân có cùng công thức phân tử C₄H₉NO₂ ?

A. 2                                B. 3                                 C. 4                                D. 5

Giải:

C₄H₉NO₂ ( no, 1 ( COOH), 1 ( NH₂) )

\(C-C-C-COOH\)

 \(\mid\)

\(NH_{2}\)

\(\Rightarrow\) Chọn câu D.

Bài tập 2: Dung dịch nào sau đây làm quỳ tím đổi thành màu xanh?

A. Dung dịch alanin             

B. Dung dịch glyxin                     

C. Dung dịch lysin                

D. Dung dịch valin      

Giải:​     

\(\Rightarrow\) Chọn câu C.   

Bài tập 3: Cho ba dung dịch có nồng độ mol: (1) H₂NCH₂COOH, (2) CH₃COOH, (3)CH₃CH₂COOH. Dãy sắp xếp theo thứ tự pH tăng dần là:

A. (3), (1), (2)                 B. (1), (2), (3)                 

C. (2), (3), (1)                 D. (2), (1), (3)   

Giải:​     

pH tăng: 2<1<3   \(\Rightarrow\) Chọn câu D.   

Bài tập 4: X là một \(\alpha\)- amino axit chỉ chứa một nhóm -NH₂ và một nhóm -COOH. Cho 15,1 gam X tác dụng với HCl dư thu được 18,75 gam muối. Công thức cấu tạo của X là:

A. H₂NCH₂COOH          

B. CH₃CH(H₂N)CH₂COOH                               

C. C₃H₇CH(H₂N)COOH              

D. C₆H₅CH(NH₂)COOH

Giải:​    

X: R(NH₂)(COOH)

\(R(NH_{2})(COOH)+HCl\rightarrow RNH_{2}HClCOOH\)

15,1 gam                                             18,75 gam

a                                    \(\rightarrow\)    a     \(\rightarrow\)      a

\(a=\frac{18,75-15,1}{36,5}=0,1 \, mol\)

CTPT: C₇H₆NH₂COOH 

         ( C₆H₅CH(NH₂)COOH)

\(\Rightarrow\) Chọn câu D.   

Bài tập 5: Trung hòa 1 mol \(\alpha\)- amino axit X cần 1 mol HCl tạo ra muối Y có hàm lượng clo là 28,286% về khối lượng. Công thức cấu tạo của X là:

A. H₂NCH₂CH₂COOH          

B. CH₃CH(NH₂)COOH  

C. H₂NCH₂CH(NH₂)COOH  

D. H₂NCH₂COOH          

Giải:​    

\(\frac{n_{HCl_{phan \, ung}}}{n_{X}} =\frac{1}{1}=1\)

\(\Rightarrow\) có 1 ( NH₂)

\(R(COO)_{x}NH_{2}+HCl\rightarrow R(COO)_{x}NH_{3}Cl\)

\(M_{Y}=\frac{35,5}{28,286}.100=125,5\)

\(M_{X}=125,5-36,5=89\) ( Alanin)

\(R+45x+16=89\)

\(x=1\Rightarrow R=28 \, ( C_{2}H_{4})\)

\(H_{2}N-CH_{2}-CH_{2}-COOH\)

Bài tập 6: Hỗn hợp X gồm alalin và axit glutamic. Cho m gam X tác dụng hoàn toàn với NaOH (dư), thu được dung dịch Y chứa ( m+ 30,8) gam muối. Mặt khác, nếu cho m gam X tác dụng hoàn toàn với dung dịch HCl, thu được dung dịch Z chứa ( m+36,5) gam muối. Giá trị của m là:

A. 112,2                          B. 165,6                         C. 123,8                         D. 171,0      

Giải:​    

Tác dụng dung dịch NaOH dư:

muối - m _{amino axit}=30,8 

30,8= 22a + 44b (1 )

Tác dụng dung dịch HCl

\(RNH_{2}COOH+HCl\rightarrow RNH_{3}ClCOOH\)

         a                          a                         a

\(R'NH_{2}(COOH)_{2}+HCl\rightarrow R'NH_{3}Cl(COOH)_{2}\)

         b                           b                        b    

36,5=36,5a + 36,5 b   (2)

Từ ( 1) và ( 2) \(\Rightarrow\) a= 0,6 mol ; b=0,4 mol.

m= 0,6.89+0,4.147= 112,2 ( gam)

\(\Rightarrow\) Chọn câu A.   

Bài tập 7: Chất X có công thức phân tử C₄H₉O₂N. Biết:

\(X+NaOH\rightarrow Y+CH_{4}O\)

Công thức cấu tạo của X và Z lần lượt là:

A. H₂NCH₂CH₂COOCH₃ và CH₃CH(NH₃Cl)COOH 

B. CH₃CH(NH₂)COOCH₃ và CH₃CH(NH₃Cl)COOH 

C. H₂NCH₂COOC₂H₅ và ClH₃NCH₂COOH

D. CH₃CH(NH₂)COOCH₃ và CH₃CH(NH₂)COOH

Giải:

X: C₄H₉O₂N

\(X+NaOH\rightarrow Y+CH_{4}O\)

                                          ( CH₃OH)

(X): 

\(CH_{3}-CH-COO-CH_{3}\)

                  \(\mid\) 

             \(NH_{2}\)

    \(CH_{2}-CH_{2}-COO-CH_{3}\)

     \(\mid\) 

    \(NH_{2}\)

(Y):

\(CH_{3}-CH-COONa\)

                  \(\mid\) 

              \(NH_{2}\)

\(CH_{2}-CH_{2}-COONa\)

 \(\mid\)    

\(NH_{2}\)

\(\Rightarrow\) Chọn câu B.   

Bài tập 8: Amino axit X có dạng H₂NRCOOH ( R là gốc hydrocacbon). Cho 1 mol phản ứng hết với dung dịch HCl dư thu được dung dịch chứa 11,15 gam muối. Tên gọi của X là:

A. Phenylalanin       B. alanin                     C. valin                        D. glyxin

Giải:

\(H_{2}N-R-COOH:\, 0,1\, mol\)

\(H_{2}NRCOOH+HCl\rightarrow ClH_{3}NRCOOH\)

0,1 mol                                         0,1 mol

\(M_{muoi}=\frac{11,15}{0,1}=111,5\)

\(M_{X}=111,5-36,5=75\, \, \, \, (glyxin)\)  

\(\Rightarrow\) Chọn câu D. 

Bài tập 9: Cho 14,55 gam muối H₂NCH₂COONa tác dụng hoàn toàn với dung dịch HCl dư, thu được dung dịch X. Cô cạn toàn bộ dung dịch X, thu được bao nhiêu gam muối khan?

A. 16,73 gam            B. 25,5 gam               C. 8,78 gam                D. 20,03 gam

Giải:

H₂NCH₂COONa: 14,55 gam

\(H_{2}NCH_{2}COONa+2HCl\rightarrow ClH_{3}NCH_{2}COOH+NaCl\)

0,15                                                           0,15                                       0,15

\(n=\frac{14,55}{97}=0,15\, mol\)

\(m=0,15.(111,5+58,5)=25,5( gam)\)

\(\Rightarrow\) Chọn câu B. 

Bài tập 10: Amino axit X trong phân tử chỉ chứa 2 loại nhóm chức. Cho 0,1 mol X tác dụng vừa đủ với 0,2 mol NaOH, thu được 17,7 gam muối. Số nguyên tử hidro trong phân tử X là:

A. 9                         B. 6                           C. 7                             D. 8

Giải:

X: R(COOH)_x(NH₂)_y ( 0,1 mol)

\(\frac{n_{NaOH}}{n_{X}}=\frac{0,2}{0,1}=2\)

\(R(COOH)_{2}(NH_{2})_{y}+2NaOH\rightarrow R(COONa)_{2}(NH_{2})_{y}+2H_{2}O\)

0,1 mol                                     0,2 mol                 0,1

\(M_{muoi}=\frac{17,7}{0,1}=177=R+134+16y\)

\(y=1\Rightarrow R=27\, \, \, (C_{2}H_{3})\)

\(C_{2}H_{3}(COOH)_{2}(NH_{2})\)

\(\Rightarrow\) Số H=7

\(\Rightarrow\) Chọn câu C. 

Bài tập 11: Trong phân tử amino axit X có một nhóm amino và một nhóm cacboxyl. Cho 15 gam X tác dụng vừa đủ với dung dịch NaOH, cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được 9,4 gam muối khan. Công thức của X là:

A. H₂NC₄H₈COOH

B. H₂NC₃H₆COOH

C. H₂NC₂H₄COOH

D. H₂NCH₂COOH

Giải:

\(RNH_{2}COOH+NaOH\rightarrow RNH_{2}COONa+2H_{2}O\)

15 ( gam)                                                9,4 ( gam)

a                         \(\rightarrow\)    a            \(\rightarrow\)      a

\(a=\frac{19,4-15}{22}=0,2\, mol\)

\(M=\frac{15}{0,2}=75\, \, \, ( glyxin)\)

\(\Rightarrow\) H₂NCH₂COOH

\(\Rightarrow\) Chọn câu D.