Phương pháp giải bài tập về cơ chế giảm phân và thụ tinh

01/09/2016 13:42

» Bí quyết có được điểm cao môn Sinh học
» Phương pháp làm bài tập ancol
» Tổng hợp lý thuyết và công thức phần ADN - phiên mã - dịch mã (Phần 1)
» Phương pháp giải bài tập về cơ chế nguyên phân

Khác với nguyên phân , giảm phân là quá trình phân bào chỉ xảy ra ở các tế bào sinh dục chín, kết quả của giảm phân là tạo ra các giao tử. Làm thế nào để tìm số giao tử và hợp tử tạo thành, số thoi phân bào bị phá vỡ, NST đơn môi trường cung cấp là bao nhiêu... Các công thức trong bài viết này sẽ hỗ trợ cho các bạn.

PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP VỀ CƠ CHẾ GIẢM PHÂN & THỤ TINH

Dạng 1: Tính số giao tử và hợp tử tạo thành

1. Số giao tử được hình thành từ mỗi loại tế bào giao tử

Qua giảm phân:

- 1 TB sinh tinh $\rightarrow$ 4 tinh trùng

- 1 TB trứng $\rightarrow$ 1 trứng + 3 thể định hướng

- Số tinh trùng tạo ra = số TB sinh tinh $\times$ 4

- Số TB trứng tạo ra = số TB sinh trứng

- Số thể định hướng = số TB sinh trứng $\times$ 3

Ví dụ: 1 TB sinh dục sơ khai đực và 1 TB sinh dục sơ khai cái đều nguyên phân liên tiếp 5 lần. Các TB con đều

chuyển sang vùng sinh trưởng và qua vùng chín giảm phân bình thường. Xác định số lượng giao tử đực và cái

được tạo thành?

Giải:

Số tế bào sinh tinh/ sinh trứng được tạo ra từ 1 tế bào sơ khai ban đầu: $2^{5}$ = 32
Các tế bào đều giảm phân bình thường nên ta có:
Số TB trứng là 32
Số tinh trùng là : 32 x 4 = 128
2. Tính số hợp tử
Trong quá trình thụ tinh, 1 tinh trùng (n) kết hợp với 1 tế bào trứng (n) tạo ra hợp tử (2n).

Số hợp tử = số TB trứng thụ tinh = số tinh trùng thụ tinh

3. Hiệu suất thụ tinh

Hiệu suất thụ tinh là tỉ số phần trăm giữa giao tử được thụ tinh trên tổng số giao tử được tạo ra.

4. Tính số loại giao tử khác nhau về nguồn gốc và cấu trúc

Gọi n là số cặp NST được xét

- Nếu trong giảm phân không có hiện tượng tiếp hợp và trao đổi chéo dẫn đến hoán vị gen trong cùng 1 cặp NST

tương đồng thì

Số giao tử = $2^{n}$

- Nếu trong giảm phân có hiện tượng tiếp hợp và trao đổi chéo dẫn đến hoán vị ở m cặp NST kép tương đồng (mỗi NST kép trao đổi chéo xảy ra ở 1 điểm) thì

Số giao tử = $2^{n+m}$

Số kiểu tổ hợp giao tử = số giao tử đực $\times$ số giao tử cái

Ví dụ: Một con chó sinh được 9 con. Biết hiệu suất thụ tinh của trứng là 30%, của tinh trùng là 6,25%. Tìm số TB sinh tinh và số TB sinh trứng tham gia vào quá trình trên.

Giải:

Một con chó sinh được 9 con

$\Rightarrow$ số TB trứng thụ tinh = số tinh trùng thụ tinh = 9

Số TB trứng được tạo ra = 300

Số tinh trùng tạo ra = 144

Dạng 2: Xác định số NST đơn môi trường cung cấp

- 1 tế bào sinh dục chín ( tế bào sinh tinh / tế bào sinh trứng ) giảm phân cần môi trường cung cấp số NST đơn là:

4n - 2n = 2n NST

- a tế bào sinh dục chín ( tế bào sinh tinh / tế bào sinh trứng ) giảm phân cần môi trường cung cấp số NST đơn là:

a.(4n - 2n) = a.2n NST

Dạng 3: Xác định số thoi phân bào xuất hiện và bị phá hủy trong quá trình nhân đôi

Mỗi tế bào sinh tinh và sinh trứng qua 2 lần phân bào của giảm phân xuất hiện (phá hủy) 3 thoi vô sắc (1 thoi vô

sắc lần phân bào 1 và 2 thoi vô sắc lần phân bào 2).

a tế bào giảm phân thì sẽ xuất hiện hoặc bị phá hủy 3a thoi vô sắc.

Ví dụ: Một loài có bộ NST lưỡng bội 2n = 6. Xét 3 tế bào sinh dục sơ khai ở vùng sinh sản đều nguyên phân liên

tiếp 3 đợt. Tất cả các tế bào con đều tham gia giảm phân tạo giao tử. Tính số thoi vô sắc xuất hiện và bị phá hủy

trong quá trình giảm phân các tế bào.

Giải:

Số tế bào sinh tinh hoặc sinh trứng được tạo ra là : 3 x $2^{3}$ = 24 tế bào

Số thoi vô sắc được hình thành và phá hủy là : 3 x 24 = 72 thoi

Đáp án 72 thoi

Mod Sinh 2

Phương pháp giải bài tập về cơ chế giảm phân và thụ tinh

TIN LIÊN QUAN

TIN XEM NHIỀU